2023 Nobel Edebiyat Ödülü'nü Jon Fosse Kazandı!

Edebiyat dünyasının en prestijli ödülü olan Nobel Edebiyat Ödülü bu sene de ilgi odağı oldu. Kıran kırana geçen 2023 Nobel Edebiyat Ödülü'nü Norveçli yazar Jon Fosse kazandı.

2023 yılının favori isimleri arasında Çinli yazar Can Xue ilk sırada yer alırken prestijli ödülün sahibi Jon Fosse listede ikinci sırada yer almaktaydı. Tabii ki Nobel Edebiyat Ödülü bu sene de şaşırtmadı.

Detaylara geçmeden önce Nobel Edebiyat Ödülü, her yıl Alfred Nobel'in sözleri ile bir idealist eğilimi en farklı şekilde ifade eden yazara verilmektedir. Edebiyatçılar için en prestijli ödül olan Nobel, İsveç Akademisi tarafından her yıl bu ödüle layık kişileri seçmektedir.

2023 Nobel Edebiyat Ödülü'nü İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nde düzenlenen basın toplantısında, ödülün, "söylenemeyeni dile getiren yenilikçi oyunları ve düzyazıları nedeniyle" diye belirtilerek ödülün Norveçli yazar Jon Fosse'ye verildiği açıklandı. Ayrıca basın toplantısında Fosse için şunlar söylendi: "Norveç Nynorsk dilinde yazdığı ve çeşitli türlere yayılan muazzam külliyatı çok sayıda oyun, roman, şiir koleksiyonu, deneme, çocuk kitabı ve çeviriden oluşmaktadır. Bugün dünyada en çok sahnelenen oyun yazarlarından biri olmakla birlikte, düzyazılarıyla da giderek daha fazla tanınmaktadır."

2022 Nobel Edebiyat Ödülü'nü Annie Ernaux Kazanmıştı.

2022 Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan Annie Ernaux hakkındaki bilgiler, kitaplarının konuları için "buraya" tıklayabilirsiniz. 2022 Nobel Edebiyat Ödülü'nü İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nde düzenlenen basın toplantısında ödülün, "Kişisel hafızanın köklerini, yabancılaşmalarını ve kolektif kısıtlamalarını ortaya çıkarmadaki cesareti ve klinik duyarlılık konusundaki çalışmaları sebebiyle layık görüldü." diye belirtilerek ödülün Fransız yazar Annie Ernaux'e verildiği açıklanmıştı.

Ernaux'un, yazılarında cinsiyet, dil ve sınıf açısından güçlü eşitsizliklerin damgasını vurduğu bir yaşamı tutarlı bir şekilde ve farklı açılardan incelediği, yazarlığa giden yolunun uzun ve zorlu olduğu belirtilmişti. Böylelikle ödülün sahibi olan Fransız yazar Ernaux, 10 milyon İsveç kronunun da sahibi olmuştu.

Ayrıca 2021 yılında Afrika kıtasının doğusunda Tanzanya'ya bağlı iki adadan oluşan ve özerk yönetilen Zanzibar'da doğan romancı Abdulrazak Gurnah ödülün sahibi olmuştu. Gurnah ise, "Kültürler ve kıtalar arasındaki uçurumda sömürgeciliğin etkilerine, yanı sıra mültecilerin kaderine kesin ve merhametli şekilde nüfuz etmesi" nedeniyle ödüle layık görülmüştü.

Peki Jon Fosse Kimdir?

29 Eylül 1959 tarihinde Norveç'in Haugesund kentinde doğdu. Yedi yaşındayken ciddi bir kaza geçirdi. Bu kötü deneyim onun yazılarını önemli ölçüde etkiledi. Bergen Üniversitesi'nde Karşılaştırmalı Edebiyat bölümünü okudu.

İlk romanı Raudt, Svart (Kırmızı, Siyah); Norveç dilinin iki yazılı standardından biri olan Nynorsk dilinde yazılmıştır. İlk oyunu Og aldri skal vi skiljast (Ve Asla Ayrılmayacağız), 1994 yılında sahnelendi. Fosse'nin romanlar, kısa öyküler, şiirler, çocuk kitapları, denemeler ve oyunlar yazması vardır. Eserleri kırktan fazla dile çevrilmiştir. 

2003 yılında Fransa'nın Ordre ulusal du Mérite nişanına layık görüldü. Fosse ayrıca The Daily Telegraph'ın hazırladığı Yaşayan En İyi 100 Dahi listesinde 83. sırada yer aldı. Nisan 2022 yılında Damion Searls tarafından İngilizceye çevrilen "A New Name: Septology VI-VII" adlı romanı Uluslararası Booker Ödülü'ne aday gösterildi. Kitap, Kurgu dalında 2023 Ulusal Kitap Eleştirmenleri Birliği Ödülü'nün finalisti seçildi. 5 Ekim 2023'te 2023 Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü.

2023 Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan Jon Fosse Nobel madalyasının yanı sıra 11 milyon kron (yaklaşık 26.5 milyon TL) para ödülüyle ödüllendirileceği duyuruldu.

Peki siz ne düşünüyorsunuz? Jon Fosse'nin herhangi bir kitabını okumuş muydunuz? Ödülü kesinlikle kazanır dediğiniz bir yazar var mıydı? Yorumlarda buluşalım!